Betalen met tokens en bitcoins

Een schuldenaar wil betalen in ‘tokens’ of ‘bitcoins’, kan dat?

De Autoriteit Financiële Markten (AFM) waarschuwt vandaag voor zogenaamde ‘Initial Coin Offerings’ (ICO’s), na eerder al voor de digitale valuta ‘bitcoin’ te hebben gewaarschuwd. De risico’s van oplichting, misleiding en manipulatie liggen op de loer. Is de AFM té behoudend en trapt zij ten onrechte op de rem? En zijn dit eigenlijk al rechtsgeldige digitale betaalmiddelen?

Kort gezegd gaat het bij ICO’s over start-ups die tegenwoordig hiermee bij crowdfund investeringsprojecten werken als een vorm van zogenaamde ‘cryptocurrency’. Deze innovatieve bedrijven geven ‘tokens’ uit die door beleggers met digitale valuta kunnen worden aangekocht. Met het opgehaalde geld wordt de ontwikkeling van de betreffende nieuwe technologie gefinancierd.

Een belangrijk onderscheid tussen ‘tokens’ en ‘bitcoins’ is dat iedereen met enig verstand van programmeren zelf ‘tokens’ kan aanmaken en uitgeven, terwijl dit bij ‘bitcoins’ door een algoritme met een vooraf bepaalde set aan regels wordt gedaan. Hierbij worden cryptografische technieken gebruikt om de creatie van de eenheden te reguleren (het zogenaamde ‘minen’) en transacties te verifiëren op het decentrale blockchain-netwerk. Vooraf is dus bepaald hoeveel en op welke wijze de uitgifte van de eenheden (zoals ‘bitcoins’) wordt gereguleerd.

Wanneer we vanuit een traditionele juridische bril naar deze ontwikkeling kijken dan zouden we zeggen dat ‘tokens’ het karakter van aandelen hebben. Vaak geven ze een stemrecht en zijn ze via een eigen blokketen volledig gereguleerd om o.a. een uitdeling te geven wanneer het project winst maakt. Ook zijn ze verhandelbaar evenals ‘bitcoins’. De AFM wijst echter op de risico’s die samengevat neerkomen op overschatting bij deelnemers van de verwachte rendementen en het gevaar van oplichting en fraude (witwassen), met name ook vanwege het grensoverschrijdende en vaak anonieme karakter (via internet) van de transacties. Het feit dat de regelgeving voor financiële producten nog onvoldoende is afgestemd op de meeste ICO’s vormt des te meer reden voor een waarschuwing volgens de AFM. De bescherming die financiële toezichtwetgeving biedt voor investeerders is daardoor afwezig. Op enkele uitzonderingen na kan de AFM dus geen toezicht houden op ICO’s.

Omdat de AFM een onafhankelijke gedragstoezichthouder is en zich sterk maakt voor eerlijke en transparante financiële markten is deze waarschuwing wat ons betreft terecht. Zeker nu die zich richt op particuliere investeerders, die – vanwege de hype - soms zelfs investeren met geleend geld of geld dat niet kan worden gemist.

Anderzijds zal het moeilijk zijn (en wellicht ook niet verstandig) om deze financiële blockchain ontwikkelingen tegen te houden. De overheid is dus aan zet om specifieke financiële toezichtwetgeving in te richten zodat de bonafide aanbieders van ICO’s op termijn hun bestaansrecht kunnen behouden.

U kunt als schuldeiser nog een beroep doen op een bepaling uit het Burgerlijk Wetboek, wanneer uw schuldenaar u wenst te betalen met ‘tokens’ of ‘bitcoins’ en u daar niet voor voelt. Die bepaling stelt namelijk dat een schuldeiser met iets anders dan het verschuldigde geen genoegen behoeft te nemen, ook al is het aangebodene evenveel of meer waard. Kortom, vindt u het nog te vroeg voor ‘tokens’ of ‘bitcoins’ dan hoeft u er nog niet aan (te geloven). Echter één ding is zeker, we gaan in het recht met de ontwikkelingen van blockchain nog een spannende toekomst tegemoet!